حجت الاسلام عبدالرضا محمودی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن تبریک سالروز ولادت امام رضا(ع) به موضوع« رافت امام رضاعلیه السلام ( السَّلَامُ عَلَی الْإِمَام الرَّءُوف» اشاره کرد و گفت: امام هشتم(ع)دارای صفات، ویژگی ها و القابی هستند که به آن مشهور بوده و شناخته می شوند. هر کدام از این ویژگی ها به بخشی از صفات و خصوصیات امام رضا(ع) اشاره دارد علی ابن موسی الرضا(ع) القاب متفاوتی دارند که یکی از آنها امام «رئوف» است.
معنای رأفت
مدیر مدرسه علمیه امام مهدی موعود (عج)، بیان داشت: رئوف به معنای بسیار مهربان بوده و کسی که در مهربانی سرآمد است، دلسوز است، یعنی فرد دلسوز نمی‌تواند ببیند به کسی رنج و سختی برسد و از درد دیگران ناراحت می‌شود و حتی ممکن است ایثار کند و دیگری را بر خود ترجیح دهد که این‌ها همه در صفت رأفت نهفته است.
این کارشناس مسائل مذهبی ادامه داد: در مورد مهربانی و رأفت امام هشتم (ع) برخی عرفا می‌گویند، رأفت امام (ع) حسی است، یعنی وقتی انسان وارد حرم ایشان می‌شود، خودش این مهربانی و رأفت را حس می‌کند که چقدر مورد توجه حضرت قرار گرفته است. در همین رابطه باید گفته شود که امام(ع) رأفتی به گستردگی دایره محبان و ارادتمندانش دارد که هر کس در خانه‌اش بیاید دست خالی بر نمی‌گردد، دل‌ها متوجه ایشان شده وحوائج محبان برآورده می‌شود.
وی اضافه کرد: خداوند متعال در قرآن کریم دو بار از خودش با نام رئوف (وَاللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ ) آیات ۲۰۷ سوره بقره و ۳۰ سوره آل عمران و هشت بار با نام رئوف رحیم یاد کرده است؛ مانند این فراز که می فرماید :إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحیم آیه ۱۴۳ سوره بقره؛ هر چند دو واژه رأفت و رحمت، نزدیک به هم و گاهی در یک معنا به کار می روند؛ اما در بررسی دقیق لغوی این دو به یک معنا نبوده و فرقی ظریف بینشان وجود دارد.
نظر علامه طباطبایی در مورد رأفت
حجت الاسلام محمودی گفت: علامه طباطبایی (ره) بعد از اذعان به اشتراک معنایی این دو واژه، درباره فرق بین رأفت و رحمت می نویسد: فرق میان رأفت و رحمت بعد از آنکه هر دو در اصل معنا مشترکند، این است که رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بیچاره است؛ ولی رحمت در اعم از آن (بیچاره و غیر بیچاره) استعمال می شود.) المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص ۳۲۵).
مدیر مدرسه علمیه امام مهدی موعود (عج)بیان داشت: در همین رابطه مرحوم مصطفوی در کتاب «التحقیق» خود فرق بین رأفت و رحمت را این‌گونه بیان می کند و می نویسد: «رأفت، عطوفت، لطف و رحمت خالص و شدید است یعنی لطف و رحمتی است که وقوع درد و ناراحتی را برنمی تابد هر چند آن درد و ناراحتی به مصلحت فرد باشد؛ اما رحمت، صرف عطوفت و مهربانی کردن است مهربانی کردنی که گاهی با درد و ناراحتی فرد نیز همراه است مانند لطف و رحمت یک جراح به یک بیمار علاقه مند به بهبودی.
این کارشناس مسائل مذهبی با بیان این که با این توضیحات مشخص می شود که «رأفت» مرحله ای دقیق تر و بالاتر از «رحمت» است، و هرگز در مسائل ناخوشایند به کار نمی رود ولی رحمت در امور ناخوشایندی که به خاطر مصلحتی انجام می شود، استعمال می شود اظهار داشت: حال با توجه به روشن شدن معنای رئوف، اگر چه همه اهل بیت(ع) از باب تجلی رأفت حضرت حق، رئوف می‌باشند ولی این رأفت و مهر ورزی در وجود امام هشتم(ع) بروز و ظهور بیشتری دارد و به تعبیر مرحوم علامه طباطبایی: «انسان هنگامی که وارد حرم رضوی(ع) می‌شود، مشاهده می‌کند که از در و دیوار حرم آن امام رأفت می‌بارد.
مصادیق رأفت
وی در ادامه به یکی از مصادیق رأفت را در پاسخی که حضرت به زائرین خود، در قبال زیارت، می‌دهند اشاره کرد و افزود: حضرت در بیانی فرمودند: «مَنْ زَارَنِی عَلَی بُعْدِ دَارِی وَ شُطُونِ مَزَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ حَتَّی أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَایَرَتِ الْکُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَان هر کس مرا زیارت کند روز قیامت در سه جا نزد او خواهم آمد تا از ترس های آن سه جا رهایش سازم: ۱- هنگام پخش شدن نامه اعمال به دست راست یا چپ، ۲- و نزد صراط، ۳- و نزد میزان.
حجت الاسلام محمودی گفت: مرحوم کلینی نقل می‌کند که شخصی از اهل بلخ که در سفر امام رضا(ع) از مدینه به خراسان همراه آن بزرگوار بود، می‌گوید: روزی در بین راه سفره غذا را پهن کردند، آن بزرگوار تمام خادمان و غلامان از سفید و سیاه را بر سر سفره جمع کرد، من گفتم: فدای شما شوم، بهتر نبود که برای اینان سفره جداگانه انداخته شود؟ آن حضرت فرمودند: «مَهْ إِنَّ الرَّبَّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَاحِدٌ وَ الْأُمَّ وَاحِدَةٌ وَ الْأَبَ وَاحِدٌ وَ الْجَزَاءَ بِالْأَعْمَالِ تند مرو، همانا خدای ما یکی است، مادر و پدر همه یکی است و پاداش به اعمال است (نه به سیاه و سفیدی و جاه و مقام).
مدیر مدرسه علمیه امام مهدی موعود بیان داشت: این نوع رفتار امام رضا(ع) را باید در کنار مقام عظیم معنوی آن حضرت قرار داد تا رأفت و مهر ورزی که امام داشتند بیشتر خود را جلوه کند و درسی به ارادتمندان و شیعیان باشد که نباید به صرف رسیدن به پستی، مقامی و مالی خود را تافته جدا بافته بدانند و خود را ممتاز از دیگران قلمداد نمایند. خصوصا در این دنیای ماشینی مدرن و زندگی مادی پر زرق و برق امروز، سرمایه‌داران، کارخانه‌داران و صاحبان شرکت‌های بزرگ، باید این بی‌آلایشی، بی رنگی و سادگی را که محصول رأفت و مهرورزی امام است را به عنوان یک الگو، سرلوحه زندگی کاری خویش در برخورد با کارکنان و زیردستان خود قرار دهند، و هیچ‌گاه اجازه ندهند که رعایت مسائل اخلاقی و حفظ کرامت انسانی تحت الشعاع امور ظاهری مادی قرار گیرد.
۳۱۳/۴۰
